Bergamo, Italija

Ne znam da li je Le Corbusier zaista rekao da je glavni trg u Gornjem gradu Bergama (Città Alta) najlepši trg, koji je video. U bilo kom slučaju, udžbenici arhitekture pisani su i u Bergamu.

Trg Piazza Duomo, Città Alta - Bergamo

Bergamo sam posetio u julu 2019, putujući najlepšim gradovima Italije.

Nalazi se na oko 60km severoistočno od Milana. Turisti ga češće pamte po niskobudžetnom aerodromu, nego li po izuzetnoj arhitekturi iz prošlih vremena.

Vekovi i geografija podelili su Bergamo na dva dela. Stariji, Gornji grad (Città Alta), okružen je venecijanskim zidovima iz XVI veka i nalazi se na uzvišenju iznad novijeg, Donjeg grada (Città Bassa).

Donji grad (Città Bassa)

Planska izgradnja Donjeg grada započeta je u XX veku.

Centar Bergama: trg Piazza Cavalieri di Vittorio Veneto

Centar grada označava široki trg Piazza Cavalieri di Vittorio Veneto. Trg je oivičen reprezentativnim građevinama, na trgu su memorijalni toranj, posvećen vojnicima iz I svetskog rata i obelisk, posvećen Napoleonu Bonaparti. Centralni deo građen je počev od 1920. godine.

Memorijalni toranj i obelisk posvećen Napoleonu Bonaparti

Planirajući Donji grad, čini mi se da su noviji urbanisti svoje planove posvetili kolegama iz prošlih vekova. Glavni urbanista i arhitekta bio je Marčelo Pjaćentini (Marcello Piacentini).

Polazeći od Železničke stanice, ulica Viale Roma širokim pogledom vodi ka Gornjem gradu.

Centralna ulica Bergama: Viale Roma, ili Viale Vittorio Emanuele II

Na kraju ulice je žičara: Funicolare Città Alta, kojom se, kada dođete na red, za nekoliko minuta stiže u Gornji grad.

Žičara: Funicolare Città Alta

Gornji grad (Città Alta)

Priča o Bergamu zapravo počinje u centru Gornjeg grada, na Starom trgu (Piazza Vecchia).

Piazza Vecchia, centar Città Alta

Trgovi italijanskih gradova ne bi bili trgovi, da na njima nema bar jedne česme. Na Starom trgu je česma Kontarini (Contarini). Sagrađena je u XVIII veku i stilski se potpuno uklapa u postojeću ambijentalnu celinu. Ako bi se pregledale sve fotografije snimljene na trgu, verovatno bi najbrojniji bili selfiji preznojenih (i pomalo dronjavih) turista u društvu elegantne i moćne česme Kontarini.

Česma Contarini iz XVIII veka

U perspektivi, iznad glava moćnih lavova, koji čuvaju česmu, uzdiže se toranj Kampanjone (Campanone) iz XII veka.

Česma Contarini i toranj Campanone iz XII veka

Sa vrha tornja snimljene su najlepše panorame srednjevekovnog jezgra Bergama.

Toranj Campanone i prolaz ka trgu Piazza Duomo

Centralni trgovi Gornjeg grada spojeni su širokim prolazima. Jedan od njih deo je srednjevekovne palate Palazzo della Ragione (Palazzo Vecchio) i povezuje trg Piazza Vecchia sa trgom Piazza Duomo.

Enterijer prolaza izspod palate Palazzo Vecchio

Pogled na Palazzo Nuovo iz XVII veka

Na trgu Piazza Duomo, kako već ime govori, smeštene su crkve, kapele i bazilike. Na relativno malom prostoru, nalazi se centar duhovnog srednjevekovnog grada. Tu su: Baptistery iz XIV veka, crkva Duomo i kapela Colleoni iz XV veka, renesansna bazilika Santa Maria Maggiore iz XVI veka.

Bazilika Santa Maria Maggiore iz XVI veka

Svaki deo trga obogaćen je originalnim, umetničkim detaljima. Između ostalog, tu je i posebno zanimljiva ograda ispred Bazilike. Ne znam da li izrađena zajedno sa Bazilikom, ili kasnije. Ali, umesto očekivanih, religioznih motiva, ograda je ukrašena razigranim, biljnim motivima, nagoveštavajući mnogo kasnije vreme secesije (Art nouveau).

Detalj ograde sa biljnim motivima na trgu Piazza Duomo

Nakon boravka na trgu Piazza Vecchia, drugi deo priče o Gornjem gradu Bergama dešava se u manje strogom, "svetovnom" spletu uskih, srednjevekovnih ulica. Prijaće neka od 1000 italijanskih kafa, ili neka od 1000 poslastica iz brojnih pekara. Redosled (kafa ili slatkiši) određen je blizinom lokala: uvek svratim u najbliži.

Jedna od pekara u Gornjem gradu

Nekoliko sati boravka u Gornjem gradu Bergama nije dovoljno da se pođe svakom ulicom i vidi svaki kutak, zaostao iz srednjevekovnih vremena.

Città Alta, Bergamo

Umesto žičare, u donji deo Bergama lepo je sići peške, obodnim delovima Starog grada. Krivudave, strme i uske ulice prave dovoljno hlada, pa letnja vrućina manje smeta.

Jedna od starih ulica Bergama

Kako stići u Bergamo

Većina turista boravak u Milanu i okolnim mestima započinje na aerodromu u Bergamu. Kada skupe prtljag, najčešće nastave put Milana, čime se završi njihov susret s Bergamom. Ukoliko ipak poželite da iz Milana dođete u Bergamo, najbolje i najudobnije je putovati vozom. Polasci su sa milanske Stazione Centrale. Vozovi saobraćaju na sat vremena, a toliko traje i putovanje do Bergama. Nisam primetio razliku između prve i druge klase, osim u ceni karte. Na pojedinim delovima pruge obe klase putuju istom brzinom: i do 150km/h, na prijatnih, unutrašnjih 25°C i paklenih 37°C napolju.

Vagon II klase voza na relaciji Milano - Bergamo

Korona virus u Bergamu - mart 2020.

Sasvim iznenada i neočekivano avionima, ili na bilo koji drugi način, korona virus obilazi svet. Čini se da se na tom putu duže i tragičnije nastanio u Bergamu. Bergamo, kakav pamtim, sada je sablasno pust, a broj žrtava je neshvatljivo veliki. Ovih dana, 23. marta 2020, gradom je prošao gradonačelnik Bergama, gospodin Giorgio Gori.

Bergamo, Donji grad (Città Bassa), 23. mart 2020.
(video i screenshot: Corriere TV / Bergamo)

Bergamo, Gornji grad (Piazza Vecchia, Città Alta), 23. mart 2020.
(video i screenshot: Corriere TV / Bergamo)

Sećajući se boravka u Bergamu i divnih meštana, koje sam tamo sreo, nadam se da žrtava virusa neće više biti i da će grad nastaviti svoj doskorašnji život. Konačno, prvom prilikom posetiću Bergamo ponovo, sigurno već ovog leta!

Izvori: