Magazin za nacionalnu geografiju, kulturu i tradiciju

Železničke pruge u Srbiji

Ubrzani razvoj železničkog saobraćaja u XIX veku karakterističan je i za Srbiju. Prva pruga prošla je delom Banata, koji je tada bio u sastavu Austrougarske, 1854. godine.

Prva pruga u tadašnjoj Srbiji, na relaciji Beograd - Niš, puštena je u saobraćaj 1884. godine. Železnička stanica u Beogradu završena je 1884-85. godine. Postojeća evropska infrastruktura, uključujući i Srbiju, omogućila je da Orijent ekspres, prvi i najznačajniji evropski voz, 1885. godine počne da saobraća na relaciji Pariz - Beč - Beograd - Niš.

 

PROJEKAT

Tehničko i arhitektonsko nasleđe na prugama Istočne Srbije

Razvoj železničke mreže u Srbiji, južno od Dunava, počeo je krajem XIX veka. Delimično prateći drevni koridor Via Militaris, u kratkom roku završena je pruga Beograd - Niš. Puštena je u saobraćaj 1884. godine. Nekoliko godina kasnije, već 1890. Srbija prihvata ideju Rusije za izgradnju Transbalkanske pruge, koja bi preko Rumunije predstavljala deo veze od Crnog do Jadranskog mora. Planirana trasa pruge kroz Srbiju je: Prahovo - Zaječar - Knjaževac - Niš, pa dalje za Kuršumliju i Kosovo.

Nastupajući događaji (Balkanski ratovi, Prvi i Drugi svetski rat) uticali su da se istočne pruge grade po deonicama, u periodima mirnijih vremena, ponekad i u vreme ratova. Deonica Prahovo - Zaječar puštena je u saobraćaj 14.6.1914, deonica Zaječar - Knjaževac završena je 28.1.1915. Konačno, pruga Knjaževac - Niš puštena je u saobraćaj 15.8.1922.

Nakon Drugog svetskog rata istočne pruge povezane su poprečnom vezom: Zaječar - Bor (1967), Bor - Majdanpek (1972), Mala Krsna - Požarevac - Bor (1969) sa prugom Beograd - Niš. Pruga je u potpunosti završena i puštena u saobraćaj 3.4.1972. (priče sa istočnih pruga)

Pruge istočne Srbije

Pruge istočne Srbije (Map data © 2024 Google)

 

PROJEKAT

Istraživanje i dokumentovanje železničkog nasleđa na pruzi Mala Krsna - Majdanpek

Izgradnja železničke mreže u Kraljevini Srbiji počela je krajem 19. veka, izgradnjom železničke pruge Beograd - Niš, koja je puštena u saobraćaj 1884. godine. Istovremeno sa gradnjom niške pruge, izgrađena je pomoćna pruga Smederevo - Mala Krsna - Velika Plana, koja je korišćena za transport materijala za izgradnju niške pruge. Tridesetak godina kasnije, gradi se pruga Smederevo - Mala Krsna - Požarevac (1920. godina), pa zatim Požarevac - Kučevo (1927. godina). Dogradnjom pruge od Kučeva do Brodice, pa zatim od Brodice do Majdanpeka i Bora ostvarena je najkraća železnička veza od Topčidera do Prahova, Zaječara i dalje, prema Knjaževcu i Nišu. (priče s pruge)

Pruga Mala Krsna - Majdanpek

Pruga Mala Krsna - Majdanpek (Map data © 2022 Google)

 

PROJEKAT

Tehničko i arhitektonsko nasleđe na prugama Vojvodine

Prva pruga prošla je delom Banata 1854. godine. Povezala je Aninu i Oravicu u Rumuniji, pa prolazeći kroz Jasenovo i Belu Crkvu u Srbiji, završila u Bazijašu u Rumuniji. (priče sa vojvođanskih pruga)

Železničke pruge u Vojvodini

Nekadašnja železnička mreža Vojvodine (Map data © 2021 Google)

 

PROJEKAT

Orijent ekspres prugom kroz Srbiju

Ubrzani razvoj železničkog saobraćaja krajem XIX veka karakterističan je i za Srbiju. Prva pruga u Srbiji, na relaciji Beograd - Niš, puštena je u saobraćaj 1884. godine. Železnička stanica u Beogradu završena je 1884-85. godine.

Beograd, Glavna železnička stanica

Prvi voz sa Glavne železničke stanice u Beogradu pošao je 3. septembra 1884. godine

 Tadašnja evropska infrastruktura, uključujući i Srbiju, omogućila je da Orijent ekspres, prvi i najznačajniji evropski voz, 1885. godine počne da saobraća na relaciji Pariz - Beč - Beograd - Niš. (priče sa pruge Orijent ekspresa)

Orijent ekspres: železnička pruga Šid - Dimotrovgrad

Orijent ekspres (Orient Express): železnička pruga Šid - Dimotrovgrad (Map data © 2021 Google)