Crkva brvnara u Selencu, Ljubovija

Crkva brvnara u Selencu, izgrađena 1816. godine i uklapa se u sva godišnja doba. A Selenac čine zaseoci, šireći se po padinama Jagodnje sve do Mačkovog kamena.

Crkva brvnara u Selencu, Ljubovija

Kroz Selenac, ili Selanac, kako se selo u poslednje vreme zove, prošao sam u novembru 2012. godine, na povratku s Mačkovog kamena za Ljuboviju. (Posetite i Mačkov kamen)

Selo Selenac, po popisu stanovništva iz 2011. godine, ima 485 stanovnika i 168 domaćinstava. Selo je razbijenog tipa, čine ga zaseoci smešteni na istočnim visovima planine Jagodnja. Zaseoci su: Mićići, Mitrovići, Kojići, Subotići, Popovići, Pavlovići, Mustafići i Veliki Majdan.

Selenac, Crkva brvnara, izgrađena je 1816. godine

Već je bilo kasno jesenje popodne, pa jedino što sam mogao da posetim je selenačka Crkva brvnara. Selenačka crkva izgrađena je u zaseoku Popovići, na 628 mnv. Posvećena je svetim apostolima, pa se naziva i Crkva svetih apostola Petra i Pavla. Izgrađena je 1816. godine. Pretpostavlja se da je na tom mestu bila nekadašnja crkva iz XIII veka. Poslednja konzervacija obavljena je 2008. godine. Nažalost, majstori se nisu baš potrudili, pa je limena pokrivka već korodirala, a temelje crkve polako osvaja vlaga.

Selenac, Crkva brvnara, okružena starim lipama

Kako izgraditi za oko prihvatljivu crkvu

Na putovanjima po Srbiji video sam veliki broj crkava. Neke su stare, mnogo više je novih. Novih ima baš svuda. Često su male kopije nekih od srpskih manastira, ponekad su odraz umetničkih vizija današnjih arhitekata. Nove crkve po pravilu su nakinđurene, našarane i najčešće su na mestima na kojima se nikako ne uklapaju u okolinu, a okolina ih uporno i tvrdoglavo vizuelno odbacuje.

Selenac, Glavni ulaz u crkvu

Za razliku od spomenutih, novih crkava, selenačka Crkva brvnara deo je krajolika. Smeštena je između starih lipa, pa nije jasno ko koga štiti: crkva lipe, ili lipe crkvu. Nalazi se ispod krivine puta, koji prolazi kroz zaseok Popovići, i može se videti tek sa ulaza u crkvenu portu i školsko dvorište.

Stari nadgrobni spomenici u porti Crkve brvnare u Selencu

Već prvi pogled na crkvu i dvorište prija. Beli zidovi savršeno se slažu s opalim lišćem okolnih lipa. Sasvim sigurno dobro se uklapaju i u boje ostalih godišnjih doba, što bih rado proverio prvom sledećom prilikom. Tada ću, nadam se, moći i da uđem u crkvu. Ovog puta nisam se najavio, pa je crkva bila zaključana.

Selenac, Crkva apostola Petra i Pavla

Na prostoru oko crkve, opet ispod širokih krošnji pomenutih lipa, bez posebnog reda a ipak sasvim logično, nalazi se desetak starih, nadgrobnih spomenika. Urađeni su od kamena peščara, na kome su uklesani podacima o pokojniku - svešteniku. Neki od njih ukrašeni su obojenim, stilizovnim krstom. Spomenici su u međuvremenu dobili tamniju boju, na nekima su lišaj i mahovina, a pojedini natpisi su teško čitljivi.

Selenačke crkva i osnovna škola dele isto dvorište

Selenačka Crkva brvnara i selenačka osnovna škola

Selenačka crkva deli dvorište sa selenačkom osnovnom školom. Škola je građena 1928-29. godine. Očigledno je da, u ovom slučaju, niko nikome ne smeta. Škola je radila i radi po svom programu, a crkva po svom. U lepoj i relativno dobro očuvanoj zgradi je nekoliko učionica. Ne znam koliko đaka škola ima, ali dečji kolaži na prozorima pokazuju da u Selencu još uvek ima dece.

Škola u Selencu

Kao u Prvom svetskom ratu, meštani Selenca ginuli su i u Drugom svetskom ratu. Na zgradi škole je spomen-ploča. Izbrojao sam 31 ime poginulih boraca na jednoj od suprotstavljenih strana. Onaj drugi spisak stradalih u Drugom svetskom ratu nisam video, ali verovatno postoji.

Spomen-ploča borcima iz Selenca, poginulim u Drugom svetskom ratu

Nažalost, nisam mogao da pronađem obeležje s imenima vojnika, koji su poginuli u Prvom svetskom ratu, prvo tu, u svom selu i oko Mačkovog kamena, pa zatim negde dalje, na putu za Solun i nazad. Zaslužili su da se obeleži njihovo junaštvo.

Kako stići u Selenac

U Selenac se može stići automobilom. Odvajanje za Selenac, sa regionalnog puta Ljubovija - Mali Zvornik, je kod zaseoka Sekulići, koji se nalaze na 16,5 km puta od Ljubovije ka Malom Zvorniku. Od skretanja do selenačke Crkve brvnare je oko 7,5 km puta, uz stalni uspon. Početna tačka je na oko 190 mnv, a crkva je na 628 mnv. Put prolazi pored rudnika cinka i olova Veliki Majdan, kruži oko vrhova Pejakovca i Bjelika i stiže do zaseoka Popovići, u kome se crkva nalazi.

S kraja dvorišta, pruža se pogled na zaseoke Selenca i vrhove Badnjika na jugu (764 mnv) i Bjelika na jugozapadu (675 mnv).

Pogled iz školskog dvorište na vrhove Bjelika

Do selenačke Crkve brvnare može se verovatno stići i pešačkim stazama, ali ne znam kuda prolaze. Moguća ruta je preko Panovića, pa ispod vrha Kik (582 mnv), do Mustavića. Odatle već postoji seoski put do Popovića.

Pogled iz školskog dvorište na vrhove Bjelika

Ukoliko se putuje terenskim vozilom, mogući pravac do zaseoka Popovići u Selencu je vožnja seoskim putevima od Uzovnice, preko Starog Sela. Naravno, za putovanje preko Uzovnice i Starog Sela neophodan je vodič, meštanin koji dobro poznaje kraj. Prvom sledećom prilikom, kad ponovo pođem za Selenac, odabraću baš put od Uzovnice preko Starog Sela.

Selenac, Crkva brvnara

Ako poželite da posetite Selenac i da nekoliko dana obilazite brdovite i slikovite selenačke zaseoke, rezervacije vam nisu potrebne.

Jutarnje magle nad Drinom

 

Posetite selenačku crkvu brvnaru, dobrodošli ste!

---

Zahvaljujem se:

• Opštini Ljubovija, koja je organizovala posetu Selencu;
• gospodinu Zoranu Tomiću, na vožnji i gostoprimstvu.