Reka Uvac i Sjeničko jezero
Uvac je malo reka, malo jezero. Izvire nedaleko od Sjenice. Kada prođe usputnim jezerima i kroz turbine hidroelektrana, kod Priboja uliva se u reku Lim.
Čobanska koliba u kanjonu Uvca
Reka Uvac izvire u okolini sjeničkih naselja Božov Potok i Pralja. Izvor Uvca nalazi se jugoistočno od Jadovika i 16 km jugozapadno od Sjenice. Nakon 120 km, čineći polukrug od 270°, Uvac se u blizini Priboja uliva u Lim. Sa izuzetkom gornjeg sliva, koji prolazi Pešterom od izvora do sela Krstac, Uvac se meandrima probija krečnjačkim, planinskim terenom.
Meandri reke Uvac i Sjeničko jezero
Koristeći konfiguraciju terena, na Uvcu su podignute brane i izgrađene tri hidroelektrane, koje pripadaju Limskom hidroenergetskom sistemu: Uvac (36 MW, 1979), Kokin Brod (2x11 MW, 1962) i Bistrica (2x52 MW, 1960. godina). Podizanjem brana nastala su Sjeničko jezero (ili Uvac), Zlatarsko i Radoinjsko jezero. Sjeničko jezero prostire se od sela Krstac do atara sela Komarani. Kada prođe kroz turbine HE Uvac, nastavljajući dalje u pravcu severa, Uvac je sve do Vasilića i Amzića ponovo reka. U ataru ovih sela počinje Zlatarsko jezero, nastalo izgranjom brane u Kokinom Brodu. Konačno, nakon HE Kokin Brod, Uvac stiže do brane u selu Radoinja, odakle se deo vode iz Radoinjskog jezera odvodi na turbine HE Bistrica.
Prepoznatljiva panorama Uvca i Sjeničkog jezera
Ušće reke Vape u Uvac
Reka Vapa izvire u blizini sela Gradac i jedna je od najvećih pritoka Uvca. Nakon 18 km, krivudajući meandrima Donjim Pešterom, kod sela Krstac stiže sve do Uvca.
Reka Vapa nedaleko od ušća u Uvac i Sjeničko jezero
Zimska panorama ušća reke Vape u Uvac i Sjeničko jezero
Početak Sjeničkog jezera nalazi se na magistralnom putu Ivanjica - Sjenica. Od Ivanjice udaljen je 55 km, a od Sjenice 8 km.
Prolećna panorama ušća reke Vape u Uvac i Sjeničko jezero
Reka Uvac i Sjeničko jezero
U vremenima, u kojima je na Pešteru sve manje ovaca i goveda, livade kraj Uvca sačuvale su nekadašnje panorame.
Goveda na ispaši na prolećnim livadama kraj Uvca
Za plovidbu jezerom, sa pogledom na strme litice jezera i posete kraškim pećinama, obezbeđen je turistički brodić sa iskusnim vodičem i licenciranim kapetanom. Pristup pećinama moguć je isključivo sa jezera. Potrebne informacije o plovidbi Sjeničkim jezerom mogu se dobiti u Turističkoj organizaciji Sjenice.
Turistički brodić za razgledanje Sjeničkog jezera i posete kraškim pećinama
Specijalni rezervat prirode Uvac
Zahvaljujući geografskim karakteristikama, jedinstvenoj fauni i flori, kanjon Uvca proglašen je za Specijalni rezervat prirode Uvac, prirodno dobro I kategorije.
Specijalni rezervat prirode Uvac, prirodno dobro I kategorije
Jedinstvenu faunu Uvca i Sjeničkog jezera čine obnovljene kolonije ptica lešinara.
Predvodi ih belogravi sup (lat. Gyps fulvus). Gnezdi se na vertikalnim liticama jezera. Viđaju se u jatima iznad Uvca, a i dalje, čak iznad Pešterskog polja, dok lebde tražeći uginule životinje. Uz beloglavog supa na stenama iznad jezera gnezda pravi i crni lešinar, ili crni sup (lat. Aegypius monachus). Zbog karakteristinog izgleda glave naziva se još i monarh (lat. monachus).
Specijalni rezervat prirode Uvac, prirodno dobro I kategorije
Na liticama kanjona Uvca gnezdi se zlatni, ili suri orao (lat. Aquila chrysaetos), još jedna od strogo zaštićenih ptica grabljivica. Društvo im prave, takođe zaštićene vrste ptica grabljivica iz reda jastrebovki (lat. Accipitrifomes): orao belorepan, ili štekavac (lat. Haliaeetus albicilla), orao zmijar (lat. Circaetus gallicus) i mišar (lat. Buteo buteo). Pridružila im se i bela kanja, ili bela crkavica (lat. Neophron percnopterus), koja zastupa rod Neophron.
Meandri i litice Uvca, stanište retkih, zaštićenih ptica grabljivica
Konačno, zanimljiv je i veliki ronac, (lat. Mergus Merganser) iz familije plovki. Veliki ronac migrira na područje Sjeničkog jezera iz severne Evrope. Zabeleženo je da dostiže brzinu do 100 km/h.
Meandri Uvca
Zahvaljujući strogom i kontrolisanom režimu zaštite, Uvac i Sjeničko jezero naselile su 24 vrste plemenite ribe.
Ribarsko područje rezervata "Uvac"
Pogled na ušće Vape i Sjeničko jezero
Na putu za vidikovac "Molitva"
Pogledi na Sjeničko jezero najlepši su sa okolnih litica i vidikovaca. Jedan od najpopularnijih je vidikovac "Molitva", koji se nalazi na desnoj obali jezera.
Putokaz za vidikovac "Molitva"
Od ušća Vape u Sjeničko jezero do vidikovca "Molitva" je oko 6 km. Prolazi se livadama, uz desnu ivicu kanjona. Sporim hodom, uz blage uspone i promenljive panorame, do vidikovca stiže se za oko 90 minuta.
Seoske livade na putu za vidikovac "Molitva"
Staza često prolazi kroz privatne posede, pa lep je običaj da se javite i pozdravite domaćine.
Kapija na putu za vidikovac "Molitva"
Neposredno pored kanjona i litica nalazi se pitoma, zatalasana okolina.
Okolina Sjeničkog jezera
U delu Sjeničkog jezera nema mnogo mostova i mesta preko kojih se može do druge obale. Postoji viseći mosta, ali pitanje je da li je bezbedan i da li se može koristiti.
Viseći most preko Uvca
Jedan od najlepših, a retko fotografisanih motiva sa jezera, je čobanska koliba na malom rtu. Prateći zaostale tragove nivoa jezera, čini se da koliba ostaje na suvom i u vreme visokih voda.
Čobanska koliba na Sjeničkom jezeru
Kada se savladaju sve procvetale livade i jedinstvene panorame jezera, stiže se do vidikovca "Molitva". Izgrađen je na ivici kanjona, na mestu sa širokim pogledom na prepoznatljive meandre Uvca.
Vidikovac "Molitva"
Meandri Uvca
Nakon povratka, a na početku staze prema vidikovcu "Molitva", nepoznati umetnik sasvim običan izvor uklopio je u provokativnu instalaciju. Mogla bi, verovatno, da bude deo postavke nekog od poznatih muzeja savremene umetnosti.
Izvor - provokativna instalacija na početku staze pored kanjona Sjeničkog jezera