Gradska, Crna Trava

Selo Gradska smestilo se s obe strane starog Carigradskog druma, prateći Gradsku reku.

Centar Gradske i Gradska reka

Gradsku sam posetio u julu 2019. godine, putujući crnotravskim putevima - od sela do sela.

Ulazak u Gradsku iz pravca Kalne

Gradska se nalazi na jednom od ogranaka starog Carigradskog druma, na pravcu Vlasotince - Sastav Reka - Preslap - Strezimirovci, pa dalje za Bugarsku i Tursku. Od Vlasotinca je udaljena 35km i oko sat vožnje. Od Sastav Reke do Gradske je 7km i 10 minuta vožnje.

Slikovita, sunčana domaćinstva kraj puta Sastav Reka - Gradska

Centar Gradske podelio je sa Gradskom rekom usku zaravan između okolnih brda. Ostalo je još malo prostora da se smeste i put i kuće.

Kuće na ulazu u Gradsku

Preko reke je fudbalsko igralište, spremno za narednu utakmicu.

Fudbalsko igralište u Gradskoj

Do fudbalskog igrališta i lepih, novih kuća stiže se preko mosta.

Nove, lepe kuće na levoj obali Gradske reke

Početkom šezdesetih godina Gradska je, sa svojim mahalama, imala skoro 900 stanovnika - izuzetno veliko selo za planinska područja. Broj stanovnika počeo je naglo da se smanjuje početkom osamdesetih godina. Ovih dana, po nezvaničnim procenama, cele godine na području Gradske živi malo više od 200 meštana.

Smanjenje broja stanovnika donelo je, između ostalog, probleme u javnom prevozu. Preovladao je finansijski interes prevoznika, pa je najveći broj lokalnih i međugradskih linija ukinut. Ostale su samo table sa natpisima: "autobuska stanica".

Autobuska stanica u Gradskoj

Ima meštana, koji su odlučili da nastave da žive u Gradskoj, pa su svoje kuće renovirali. Jedna od njih je kraj samog puta za Sastav Reku.

Kuća kraj puta za Sastav Reku

Centar Gradske prepoznatljiv je po mostu i objektima, kraj same reke.

Centar Gradske

Kao i u ostalim crnotravskim i vlasinskim selima i mahalama, ni jedan rat ih nije preskočio. Sećajući svojih najbližih, meštani Gradske sagradili su spomen-česmu i 22. decembra 1952. godine otkrili spomen-ploču, posvećenu poginulim borcima NOV i POJ u ratu od 1941. do 1945. godine. Spisak žrtava je veliki: Dragoljub N. Sokolović "Joca", Dobrivoje P. Golubović, Damnjan R. Momčilović, Bogoje M. Nikolić, Svetislav A. Lepojević, Stamenko A. Zlatanović, Stojan D. Ljubenović, Vitomir N. Miljković, Branislav J. Savić, Aleksandar M. Ranđelović, Dragomir M. Ranđelović, Branislav I. Stojanović, Nikola T. Sokolović, Miloš N. Sokolović, Ranđel M. Momčilović, Milan K. Ranđelović.

Spomen-česma u Gradskoj

Za razliku od velikog broja crnotravskih sela, škola u Gradskoj još uvek radi.

Škola u Gradskoj

Kako stići do sela

Tokom kratkog boravka u Gradskoj video sam samo deo sela. Prvom prilikom voleo bih da dođem i do ostalih kuća i ljudi, koji u njima žive.

Ukoliko želite da posetite selo, izaberite leto. U Gradsku se najčešće putuje preko Sastav Reke. Od Sastav Reke do Gradske je 7km i 10 minuta vožnje. A kad produžite dalje, možete posetiti i druga, lepa sela: Kalnu i Preslap, pa dalje Strezimirovce.

 

 

U Gradskoj žive dobri ljudi, dobrodošli ste!

---

Zahvaljujem se:

• Ministarstvu kulture i informisanja Republike Srbije, koje je finansijski podržalo projekat "Zaboravljena Srbija - poslednje godine crnotravskih sela".
  (Stavovi autora teksta i fotografija nužno ne izražavaju stavove Ministarstva kulture i informisanja RS, koje je finansijskim sredstvima podržalo realizaciju projekta);
• Srpskoj akademiji nauka i umetnosti, Odboru za selo, na podršci i
• ljudima iz Gradske, čije sam lepe kuće i reku fotografisao, nadajući se da neće da mi zamere.