Sastav Reka, Crna Trava

Sastav Reka podelila je tesan prostor s Vlasinom i Gradskom rekom, a sa lepog, kamenog mosta putevi vode na sve strane sveta.

Most preko Gradske reke (foto: Emil Vlajić)

Kroz Sastav Reku prošao sam više puta u julu i avgustu 2019. godine, putujući crnotravskim putevima - od sela do sela.

Centar Sastav Reke

Sastav Reka najmlađe je i najmanje selo crnotravske opštine. Retka su mesta, koja nemaju dugu istoriju, naziv vezan za geografski toponim, neku od privrednih aktivnosti i slično. Naselje je nastalo u prvoj polovini pedesetih godina XX veka, nakon izgradnje mosta preko Gradske reke 1954. godine.

Centar Sastav Reke - put za Vlasinu

Most je podignut neposredno iznad ušća Gradske reke u Vlasinu, na mestu zvanom Stanac. Današnje ime naselja: Sastav Reka umesto Stanac, preuzeto je sa ozolitskog plana mosta, po kome su projektanti vodili projekat mosta.

Gradska reka (foto: Emil Vlajić)

Nakon izgradnje mosta i puta za Gradsku 1962. godine, Sastav Reka postala je glavna raskrsnica na putevima iz crnotravskih sela za Vlasotince, Crnu Travu i dalje, za Vlasinu.

Sastav Reka - raskrsnica puteva

Postojeće komunikacije i centralni položaj iskorišćeni su da se u Sastav Reci izgrade zemljoradnička zadruga, škola i pošta.

Pošta i zgrada nekadašnje zemljoradničke zadruge

Nekada je pokraj naših puteva bilo dosta česmi. Putovalo se sporije, a česme su bile pogodna mesta da se stane. Ne znam kada je česma kraj mosta u Sastav Reci izgrađena. Voda je i leti hladna, pa baš prija. Česma nije najavljena najnovijim, fluorescentnim saobraćajnim znakom, ali je na njoj natpis: "česma" - tek da se zna.

Česma kraj mosta

Naseljavanje Sastav Reke počelo je nakon izgradnje mosta i puteva. Po popisu iz 1968, bilo je 18 stanovnika. Osamdesetih godina broj stanovnika je 55, a 2011. selo je imalo 30 stanovnika. I pored malog broja stanovnika, pa samim tim i dece, u Sastav Reci izgrađena je škola. Očigledno je da škola nije namenjena samo deci iz mesta, već je pohađaju i đaci iz okolnih sela.

Škola na obali Vlasine (foto: Andrej Cvetković)

Prostor, na kome se nalazi naselje, sužen je između reka i okolnih, strmih brda, pa je malo mesta ostalo za kuće i druge objekte. Neke od kuća smestile su se na same obale reka.

Kuće na obali

Iako su podignute su na malom placu, delom natkrivaju reku, pa potpuno sebično, voleo bih da u nekoj od njih provodim letnje večeri.

Kuće iznad Gradske reke (foto: Andrej Cvetković)

Postoje i kuće, za koje nije bilo mesta pored reke. Smestile su se kraj samog puta, prateći ko i kada prođe putem.

Kuće kraj puta za Gradsku

Putevima do Sastav Reke

Do Sastav Reke može se stići iz više pravaca: iz Vlasotinca, Crne Trave i Vlasine, ili iz Gradske.

Na ulazu u Sastav Reku iz pravca Gradske

Od Vlasotinca do Sastav Reka je 30km i 45 minuta vožnje. Crna Trava je od Sastav Reke udaljena 15km i 20 minuta vožnje, a Vlasina 30km, koji se pređu za 35 minuta. Od Sastav Reke do Gradske je 10km i 20 minuta vožnje.

 

U Sastav Reci žive dobri ljudi, dobrodošli ste!

---

Zahvaljujem se:

• Ministarstvu kulture i informisanja Republike Srbije, koje je finansijski podržalo projekat "Zaboravljena Srbija - poslednje godine crnotravskih sela".
  (Stavovi autora teksta i fotografija nužno ne izražavaju stavove Ministarstva kulture i informisanja RS, koje je finansijskim sredstvima podržalo realizaciju projekta)
• Srpskoj akademiji nauka i umetnosti, Odboru za selo, na podršci i
• ljudima iz Sastav Reke, čije sam kuće i reke fotografisao, nadajući se da neće da mi zamere.